Giải vô địch bóng đá châu Âu 1968

Giải vô địch bóng đá châu Âu 1968 (Euro 1968) là giải vô địch bóng đá châu Âu lần thứ ba do UEFA tổ chức 4 năm một lần. Vòng chung kết diễn ra tại Ý từ ngày mùng 5 cho đến ngày mùng 10, năm 1968.

So với các giải đấu trước, vòng loại kỳ Euro lần này có thay đổi khi lần đầu tiên áp dụng thể thức các đội được chia bảng, đấu vòng tròn tính điểm.

Đây cũng là kỳ Euro duy nhất có hai trận chung kết. Đội tuyển chủ nhà Ý phải đợi đến trận đấu lại mới vượt qua được Nam Tư để giành chức vô địch châu Âu đầu tiên trong lịch sử của mình. Đây cũng là lần thứ hai đội bóng vùng Balkan thất bại trong trận đấu cuối cùng của giải, sau chức á quân giành được vào năm 1960.

Euro 1968: Chúa là người Italy
Euro 1968 đã đánh dấu sự lớn mạnh, cũng như hình thành nên chuẩn mực mới cho giải đấu bao gồm các ĐTQG châu Âu. Ngoài số đội tham dự vào loại kỷ lục (31), đây cũng là lần đầu tiên thể thức đá vòng loại theo từng bảng được áp dụng.

Giacinto Facchetti với Cúp châu Âu 1968

4 anh em chung một chiến hào
Không hẹn mà gặp, cả 4 đội bóng góp mặt tại bảng 8 đều là “con đẻ” của Vương quốc Anh, đó là Scotland, Wales, Bắc Ireland và Anh. Mặc dù thất thủ trước Scotland 2-3 ngay tại Wembley và bị chính đội đàn em này cầm chân 1-1 khi kéo quân sang Hampden Park, những nhà quán quân thế giới năm 1966 trước vẫn đoạt ngôi đầu bảng, đồng nghĩa với chiếc vé duy nhất vào tứ kết.

Vòng loại níu chân 2 “ông lớn”
Bất ngờ lớn nhất tại giai đoạn “vượt chướng ngại vật” là sự sụp đổ của Đan Mạch và Á quân World Cup ’66 CHLB Đức. Đội hạng tư EURO ’64 đã kết thúc cuộc hành trình tại nhóm đấu của mình bằng vị trí dưới cùng, trong khi người Đức chấp nhận để Nam Tư vượt qua tại bảng đấu duy nhất chỉ có 3 đội.

Sự cân bằng Đông - Tây
Vòng tứ kết, vẫn với thể thức loại trực tiếp, chứng kiến cuộc tranh hùng giữa 4 đội bóng tới từ phương Đông và cũng ngần ấy đại diện ở phương trời đối diện. Tại cuộc so tài đáng chú ý nhất, ĐKVĐ thế giới Anh đã không mấy vất vả đánh bại ĐKVĐ châu Âu TBN cả 2 trận. Ngược lại, Italia và Liên Xô đều thua trận lượt đi, nhưng đã nắm tay nhau lội ngược dòng thành công khi được chơi trên sân nhà trước Bulgaria và Hungary. Ở cặp đấu còn lại, Nam Tư, được đánh giá có triển vọng đoạt Cúp lớn nhất, không mấy khó khăn đẩy lui người Pháp bằng 6 bàn thắng và 2 bàn thua sau 2 lần đụng độ.

Và Chúa là người Italia
Ở mùa hè năm 1968, ông Valcareggi đã may mắn được sở hữu nhiều cá nhân kiệt xuất, tiêu biểu là thủ môn Dino Zoff, đội trưởng Giacinto Facchetti hay bộ đôi tiền đạo Pietro Anastasi và Luigi Riva. Đã vậy, Italia không phải gặp bất kỳ vật cản đáng kể nào trước khi đặt chân đến ngưỡng 4 đội. Sự vắng mặt của Chislenko và Khurtsilava, 2 trụ cột tại hàng phòng ngự Liên Xô, cộng với thời tiết xấu suốt 120 phút đã góp công lớn vào việc Italia cầm hoà trước đối phương mạnh hơn hẳn. Và rồi, canh bạc tung đồng xu (hồi đó chưa có luật đá luân lưu) đã tiễn Liên Xô xuống trận tranh ba tư (thua Anh 0-2). Bước vào trận chung kết, Nam Tư vượt lên ở phút 38 nhờ công Dzajic, cầu thủ xuất sắc nhất giải và là tác giả bàn thắng duy nhất trong trận bán kết với Anh. Nhưng khi trận đấu còn khoảng 10 phút, cú đá phạt chính xác của Domenghini đã cứu vãn cả nước Italia khỏi tiếng kêu than. Ở trận đá lại 2 ngày sau, Nam Tư mỏi mệt không thể chống cự nổi đội chủ nhà có sự trở lại của 5 đôi chân hoàn toàn sung sức. Riva, Anastasi thay nhau dứt điểm thành công sau nửa giờ thi đấu và Italia đoạt danh hiệu VĐ châu Âu lần duy nhất cho đến nay trong lịch sử của mình.

Vòng loại
Vòng loại Euro 1968 được chia làm hai giai đoạn: Ở giai đoạn đầu tiên, 31 đội bóng được chia thành 8 bảng, thi đấu theo thể thức sân nhà-sân khách, vòng tròn hai lượt tính điểm, lấy một đội đầu bảng vào vòng tứ kết. Tám quốc gia này sẽ lại được bốc thăm phân cặp, thi đấu loại trực tiếp hai lượt trận đi và về, lấy bốn đội mạnh nhất đi dự vòng chung kết.

Thống kê về giải đấu
Quốc gia đăng cai: Ý
Thời gian: 5 – 10 tháng 6
Số đội: 4 (từ 31 đội tham dự vòng loại)
Vô địch: Ý (vô địch lần đầu)
Số trận: 4
Số bàn thắng: 7(1,75 bàn/trận)
Vua phá lưới: Dragan Džajić (2 bàn)

Tóm tắt Vòng chung kết
Bán kết
Ngày 5/6/1968: Ý – Liên Xô: 0-1
Sân San Paolo, Napoli
Lượng khán giả: 68.582
Trọng tài: Kurt Tschenscher(Đức)
Ngày 5/6/1968 : Nam Tư – Anh: 1-0
Sân Comunale, Firenze
Lượng khán giả: 21.834
Trọng tài: José María Ortiz de Mendíbil(Tây Ban Nha)

Tranh hạng ba
Ngày 8/6/1968: Anh – Liên Xô: 2-0
Sân Olimpico, Roma
Lượng khán giả: 68.817
Trọng tài: István Zsolt(Hungary)

Chung kết
Ngày 8/6/1968: Ý – Nam Tư: 1-1
Sân Olimpico, Roma
Lượng khán giả: 85.000
Trọng tài: Gottfried Dienst(Thụy Sĩ)

Đá lại
Ngày 10/6/1968: Ý – Nam Tư: 2-0
Sân Olimpico, Roma
Lượng khán giả: 55.000
Trọng tài: José María Ortiz de Mendíbil(Tây Ban Nha)

Sân vận động
-  Stadio Olimpico
Địa điểm: Rome, Ý
Sức chứa: 72,700
Khánh thành: năm 1937

Stadio Olimpico