Giải vô địch bóng đá châu Âu 1960

Euro 1960 là giải vô địch bóng đá châu Âu đầu tiên được UEFA tổ chức. Vòng chung kết được tổ chức tại Pháp. Đội vô địch là Liên Xô, sau khi đánh bại Nam Tư 2-1 trong trận chung kết tại Paris (trận chung kết phải đấu thêm hai hiệp phụ).p;

Giải đấu được tổ chức theo hình thức loại trực tiếp với 17 đội tham dự. Có nhiều sự vắng mặt đáng chú ý khi các đội mạnh như Tây Đức, Ý hay Anh từ chối tham dự giải. Các đội đá hai lượt đi và về theo thể thức sân nhà-sân khách cho tới vòng bán kết. Bốn đội mạnh nhất sẽ tham dự vòng chung kết được tổ chức ở một trong bốn nước giành quyền vào bán kết.

Ở tứ kết, Tây Ban Nha từ chối đến Liên Xô và rút khỏi giải đấu, vì vậy lọt vào bán kết có ba đại diện Đông Âu: Liên Xô, Nam Tư và Tiệp Khắc, cùng đội chủ nhà Pháp. Ở bán kết, Liên Xô dễ dàng vượt qua Tiệp Khắc tại Marseille với tỉ số 3-0. Trận bán kết còn lại có tới chín bàn thắng và kết thúc với tỉ số 5-4 nghiêng về Nam Tư. Nam Tư đã hai lần bị đối phương dẫn trước với khoảng cách hai bàn, nhưng đã lật ngược tình thế thành công. Tiệp Khắc đánh bại Pháp 2-0 để giành vị trí thứ ba.

Trong trận chung kết, Nam Tư ghi bàn trước, nhưng Liên Xô, có trong đội hình thủ môn huyền thoại Lev Yashin, gỡ hòa ở phút 49. Sau 90 phút, tỷ số là 1-1 và Viktor Ponedelnik ghi bàn khi hiệp phụ thứ hai còn bảy phút nữa là kết thúc, để mang chiếc cúp vô địch châu Âu đầu tiên về cho Liên Xô.

Euro 1960: Giấc mơ của Delaunay thành hiện thực

Từ ý tưởng của người Pháp

Sau khi Jules Rimet đề nghị tổ chức giải vô địch bóng đá thế giới vào giữa thập kỷ 20, đồng nghiệp, đồng hương của ông là Henry Delaunay cũng đưa ra ý tưởng về một giải VĐ châu Âu dành riêng cho các đội tuyển QG. Tuy nhiên, cũng phải tới hơn 30 năm sau, khi Delaunay đã lên thiên đàng, giấc mơ của ông mới thành hiện thực. Năm 1958, châu Âu trở thành lục địa cuối cùng trên thế giới có một giải vô địch của riêng mình.

Ngày 6/8/1958, UEFA tổ chức lễ bốc thăm cho Cup châu Âu lần đầu tiên. Chỉ có 17 đội bóng tham dự, vắng mặt nhiều cường quốc bóng đá như Tây Đức, Hà Lan, Italia và toàn bộ các đội bóng thuộc Vương quốc Anh. Để tưởng nhớ công lao của Henry Delaunay, giải đấu này được mang tên ông.

Trận đấu đầu tiên

Với thể thức thi đấu ban đầu là đấu loại trực tiếp, 4 đội cuối cùng tập trung về nước chủ nhà (Pháp) đấu 2 trận bán kết, tranh hạng 3 và chung kết.

Trận đấu đầu tiên đã diễn ra ngày 29/9/1958, trước 100.572 khán giả ngồi chật cứng SVĐ Lenin, thủ đô Moscow, Liên Xô đã đánh bại Hungary 3-1. Anatoli Ilyia (Liên Xô) trở thành cầu thủ ghi bàn thắng đầu tiên trong lịch sử các vòng chung kết Euro.

Tây Ban Nha cự tuyệt

Tại vòng tứ kết, không khí căng thẳng của “chiến tranh lạnh” đã suýt làm hỏng giải đấu đầu tiên. Sau khi vượt qua Hungary, Liên Xô (thuộc khối XHCN) đụng độ Tây Ban Nha tại tứ kết. Thế nhưng, nhà độc tài Franco nhất quyết khước từ cho ĐT Liên Xô tới nước mình thi đấu. UEFA quyết định xử cho Liên Xô thắng 3-0!

Liên Xô đăng quang

Ở vòng bán kết, Liên Xô nhấn chìm Tiệp Khắc tới 3-0, nhưng nhắc tới trận đấu này, người ta lại nhớ nhiều tới những pha cứu thua khó tin của thủ thành tài năng Lev Yashin. Trong trận bán kết còn lại, đội chủ nhà Pháp thiếu vắng 2 trụ cột trên hàng công là Fontaine và Raymond Kopa, đành chấp nhận thua sát nút Nam Tư (4-5) trong một trận đấu vô cùng kịch tính tại sân công viên các Hoàng tử.

 Bước vào chung kết, Nam Tư dù vượt lên dẫn trước với bàn thắng của Galic trong hiệp 1, nhưng trong hiệp đấu thứ 2 Liên Xô đã vùng lên với tinh thần “hồng quân” cân bằng tỉ số 1-1 do công của Metreveli. Hoà trong hai hiệp chính, 2 đội phải đấu thêm giờ, và bàn thắng của Ponedelnik ở phút 113 đã đưa cả Liên bang xô viết vào lễ hội. Liên Xô đi vào lịch sử với tư cách đội đầu tiên giành chức vô địch Cựu lục địa. Tiệp Khắc giành HCĐ sau khi đánh bại đội tuyển Pháp đang rệu rã 2-0

Liên Xô đoạt cúp ngay trong lần đầu tiên giải được tổ chức.

Thống kê về giải đấu
Quốc gia đăng cai: Pháp
Thời gian: mùng 6 – 10 tháng 7
Số đội: 4 (từ 17 đội tham dự vòng loại)
Vô địch: Liên Xô (vô địch lần đầu)
Số bàn thắng: 19 (4,75 bàn/trận)
Vua phá lưới: François Heutte, Valentin Ivanov, Viktor Ponedelnik, Milan Galić, Dražan Jerković(2 bàn)

Tóm tắt Vòng chung kết
Bán kết
Ngày 6/6/1960: Tiệp Khắc – Liên Xô: 0-3
Sân Vélodrome, Marseille
Lượng khán giả: 25184
Trọng tài: Cesare Jonni(Đức)

Ngày 6/6/1960: Pháp – Nam Tư: 4-5
Parc des Princes, Paris
Lượng khán giả: 26370
Trọng tài: Gaston Grandain(Đức)

Tranh hạng ba
Ngày 9/7/1960: Tiệp Khắc – Pháp: 2-0
Sân Vélodrome,Marseille
Lượng khán giả: 9,438
Trọng tài: Cesare Jonni(Ý)

Chung kết
Ngày 10/7/1960: Liên Xô – Nam Tư: 2-1
Parc des Princes, Paris
Lượng khán giả: 17966
Trọng tài: Ken Aston(Anh)

Sân vận động Euro 1960
- Sân vận động Công viên các Hoàng tử
Địa điểm: Paris, Pháp
Sửa chữa: 48,000 hơn
Đăng cai: 1 trận bán kết, 1 trận chung kết
Khánh thành: 18 tháng 7 năm 1897

- Sân vận động Vélodrome
Đia điểm: Marseille, Pháp.
Sức chứa: 60,013
Đăng cai: 1 trận bán kết, 1 trận tranh hạng ba
Khánh thành: tháng Sáu, 1937