Vì sao Đức không thắng Italy ở các giải đấu lớn suốt 54 năm qua? Câu trả lời thật đơn giản: vì hàng phòng ngự màu xanh xưa nay vẫn là trở ngại quá lớn với hàng công của "những cỗ xe tăng", và điều đó có thể tái hiện ở tứ kết Euro hôm nay.

Kết thúc trận thắng Tây Ban Nha ở vòng 1/8, Andrea Barzagli cố thư giãn để hồi phục thể lực. Ở tuổi 35, đây là cầu thủ cao tuổi nhất của Itlay dự Euro 2016, nếu không tính vị trí thủ môn. Những múi cơ của anh đang quá tải sau một đêm miệt mài di chuyển để khép chặt mọi đường vào khung thành của Gianluigi Buffon, trước hàng tiền vệ nổi tiếng cơ động của Tây Ban Nha.

Rồi một tiếng đùng vang lên. Alessandro Florenzi phá tan sự im lặng bằng cách nhảy ùm vào hồ thủy lực, nước bắn tung tóe. Đến lượt Simone Zaza nhảy theo. Sau đó, Zaza đã đăng toàn bộ cảnh tượng này lên Instagram, kèm theo lời chú thích: "Kiểu gì thì Andrea cũng thịt mình". Câu chuyện được nhà báo Franco Baldini kể lại trong một bài viết mới đây trên trang ESPN.

Barzagli cần nhiều thời gian để hồi phục hơn những đồng đội trẻ tuổi khác. Anh là hậu vệ duy nhất còn sót lại của đội hình Italy vô địch World Cup cách đây mười năm. Ngày ấy, anh mới 25 tuổi, đá dự bị cho bộ đôi trác tuyệt Fabio Cannavaro - Alessandro Nesta, và được chờ đợi sẽ là người kế thừa truyền thống sản sinh ra những trung vệ bậc thầy của Italy.

Barzagli là hiện thân cho một hậu vệ Italy điển hình, dày dạn kinh nghiệm, lọc lõi, tinh quái và chính xác. Ảnh: Reuters.

Tại Euro 2016, Barzagli một lần nữa cho thấy dù thời gian có đổi thay thế nào, bóng đá Italy có đang rơi vào cơn khủng hoảng tài năng lớn ra sao, thì đặc sản  phòng ngự của họ vẫn không hề mai một. Barzagli, cùng hai đồng đội Leonardo Bonucci và Giorgio Chiellini, đang làm nên một hàng thủ ba người gọi gắt là BBC. Nếu bộ ba BBC của Real Madrid (gồm Karim Benzema, Gareth Bale và Cristiano Ronaldo) tấn công hay thế nào, thì BBC của tuyển Italy lại đang phòng ngự hay thế đó tại Euro 2016.

Trước giải, HLV Antonio Conte không gọi Andrea Pirlo. Anh đã sang Mỹ, tức là tự khép lại cơ hội khoác áo đội tuyển. Gần đến giải, Marco Verratti và Claudio Marchisio chấn thương. Italy rúng động vì phải đến Pháp mà không có ba tiền vệ tốt nhất. Danh sách dự Euro 2016 của Italy cũng toàn những cái tên không lấy gì làm sáng giá. Nhiều tờ báo ở xứ sở mỳ ống đã thừa nhận: đây là đội hình kém nhất của Italy trong lịch sử tham dự những giải đấu lớn.

Nhưng Italy vẫn còn đó bộ tam BBC, án ngữ trướng khung thành của Buffon. Họ như những ngọn đèn dầu, thắp lại hy vọng ngỡ như lụi tàn của người Italy.

Buffon ra mắt Serie A cách đây 21 năm. Hai năm sau đó, anh chơi trận đấu quốc tế đầu, trong tổng cộng 159 lần khoác áo đội tuyển, ở tuổi 19. Khi Pirlo không thể dự giải, anh là ngôi sao cuối cùng còn sót lại của cái thời hoàng kim Serie A. Hiện tại, Buffon vẫn là thủ môn có giá chuyển nhượng cao nhất lịch sử, cũng là thủ môn duy nhất có tên trong danh sách 50 vụ chuyển nhượng lớn nhất mọi thời đại.

Bonucci có thể hình lý tưởng và khả năng kỹ thuật ấn tượng khi còn rất trẻ. Đấy là lý do vì sao Inter chiêu mộ anh ở tuổi 18. Anh đá chính tại Serie A khi 22 tuổi, trong màu áo Bari, và một năm sau đó đã là cầu thủ chính thức của Juventus.

Chiellini khởi đầu sự nghiệp ở Serie A trong màu áo Fiorentina, thân hình có hơi cồng kềnh cho một hậu vệ trái. Năm 21 tuổi, anh chuyển sang Juventus và đá chính ở đó xuyên suốt một thập kỷ.

Từ Juventus đến Italy, vai trò của Buffon và bộ ba phòng ngự phía trước anh đều đóng vai trò rất quan trọng.

Con đường lập danh của Barzagli chông gai hơn ba người đồng đội nêu trên. Người Florence, anh vốn khởi nghiệp ở vị trí tiền vệ. Hai năm sau khi cùng Buffon vô địch World Cup 2006, anh quyết định thử sức ở nước ngoài. Barzagli chuyển đến Bundesliga, cùng Wolfsburg giành chiếc đĩa bạc trước khi trở lại Italy năm 2011, đích đến chính là Juventus.

Nghĩa là tuy xuất phát điểm khác nhau, rốt cục bốn nhân vật chính trong hàng phòng ngự của Italy cũng tề tựu về Juventus. Khi Conte trở lại đội bóng này, ông nhìn thấy ở họ nền tảng để phục sinh thế lực lẫy lừng của Serie A. Và ông đã làm được khi đánh thức được con quái vật đang say ngủ. Khi nhận lời cầm quân cho Italy, một đội tuyển mà ông đã phải xới tung mảnh đất hình chiếc ủng để tìm ra 23 gương mặt ưu tú nhất cho Euro 2016, Conte biết là ông vẫn phải trông cậy vào những học trò cũ, đội cận vệ già ở Juventus ngày nào.

Và BBC không làm Conte thất vọng. Họ như ba chàng lính Ngự Lâm Athos, Porthos, Aramis trong truyện của Alexandre Dumas, án ngữ cho một D'Artagnan trong khung gỗ. Truyện của Dumas khởi đầu khi D'Artagnan, vốn là hậu duệ của một dòng dõi quý tộc đã sa sút ở xứ Gascony, rời nhà trên một con ngựa còm để đến Paris với mong ước trở thành một lính ngự lâm của vua Louis XIII.

Hình ảnh con ngựa còm ấy có thể được thấy ở chính đội tuyển Italy. Còn Paris chính là nước Pháp với chiếc Cúp Euro danh giá. Câu nói nổi tiếng nhất trong truyện là: "Một người vì mọi người, mọi người vì một người". Sự ăn ý, hy sinh và bọc lót cho nhau của bộ ba BBC là minh chứng tuyệt vời cho triết lý ấy. Họ đã chơi với nhau hàng trăm lần, sự tiến thoái ăn ý cứ thế mà tăng theo thời gian.

Bạn đừng nghĩ cứ đá chung là sẽ nảy sinh ăn ý. Cặp trung vệ của Nga Vasili Berezutski - Sergei Ignashevich đã chơi cùng với thủ môn Igor Akinfeev tại CLB của mình suốt từ 2004 đến nay. Họ làm việc dưới thời của HLV Leonid Slutsky tại CSKA từ 2009. Vậy nhưng đội Nga vẫn để lọt lưới đến sáu bàn và bị loại ngay từ vòng bảng năm nay như thường.

Thành công của bộ ba BBC và Buffon đến từ đẳng cấp tự thân của mỗi người, tinh thần hướng về tập thể, và bởi cá tính của từng người rất khác biệt, vô tình lại bổ khuyết cho nhau. Buffon là cậu bé vàng, được ca ngợi từ khi còn trẻ và có tố chất lãnh đạo tự nhiên. Chiellini là người có học thức nhất (anh có bằng đại học), nhưng lại xốc nổi nhất. Bonucci là người lạnh lùng, không bao giờ bộc lộ cảm xúc ra ngoài, đúng chất Michael Corleone trong truyện Bố già. Khi anh và vợ con ra ngoài, bị kẻ cướp chĩa súng vào mặt, Bonucci chẳng những không run sợ mà còn cho tên cướp một cú đấm vào giữa mặt, khiến gã chạy dài.

Rồi cuối cùng là Barzagli, người hiền lành, ít nói nhất trong nhóm, nhưng đã làm việc gì thì làm cho kỳ được mới thôi.

Bonucci (trái), Chiellini và Barzagli (phải) đang là bệ đỡ cho thành công của Italy tại Euro 2016.

Trước Đức hôm nay, lực lượng Italy đã yếu lại còn sút mẻ nghiêm trọng. Daniele De Rossi đang chấn thương, Thiago Motta bị treo giò, khả năng bao bọc cho hàng thủ Italy sẽ giảm sút đáng kể. Sức nặng lên bộ tứ phòng ngự của họ lại lớn hơn một chút. Nhưng họ sẽ chẳng than thở điều gì, như Buffon từng nói mấy năm về trước: "Mọi người cứ nói về những người trẻ tuổi. Nhưng vào những giờ phút quan trọng, cũng chỉ có mấy tên già như bọn tôi gánh vác mà thôi".

Đúng là họ già, vì tổng số tuổi của BBC và Buffon là... 133, nhưng là cái già của sự từng trải, của những kẻ lạnh lùng chống đỡ ngay cả khi trời có sụp xuống. Đức đang tấn công hay nhất Euro 2016, nhưng thầy HLV Joachim Low biết họ phải dốc toàn lực để vượt qua hàng thủ tốt nhất nước Pháp.